انواع درزهای کفسازی و روش‌های اجرای آن ( قسمت دوم )
۵- تعیین فواصل درزها بر مبنای توصیه FHWA (انجمن بزرگ راه های آمریکا)
۱-۵- عوامل مؤثر بر تعیین درزها (مطابق نظر FHWA )
تعیین فواصل درزها به عوامل بسیاری بستگی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- هزینه‌های اولیه
- نوع دال (مسلح یا غیرمسلح)
- مکانیسم انتقال بار
- شرایط محلی
هر طراحی باید موارد زیر را در نظر داشته باشد.
۱- اثرات حرکات طولی دال بر ماده درزگیر و عملکرد ابزار انتقال بار
۲- حداکثر طولی از دال که در آن ترک های انقباضی ایجاد نمی‌شود.
۳- میزان ترک خوردگی که در یک پوشش بتنی مسلح قابل تحمل است. میزان تغییر طول دال در وهله اول تابع فاصله بین درزها و تغیرات حرارتی است.
۲-۵- طراحی فاصله درز مطابق توصیه FHWA
خواص انبساطی دانه‌های به کار رفته در بتن و روان کننده بتن آن و اصطکاک بستر و دال بر تغییر طول دال مؤثرند تغیر طول دال به عوامل زیر بستگی دارد:
– ضریب اصطکاک بستر (۰/۵۶ برای بسترهای تثبیت شده و ۰/۸ برای بسترهای دانه‌ای)
– طول دال (اینچ)
– ضریب انبساط حرارتی (جدول ۲)
– حداکثر نوسان حرارتی (معمولاً از کم کردن دمای بتن در زمان بتن ریزی از درجه حرارت متوسط روزانه محل در ماه ژانویه (دی‌ماه) بدست می‌آید.)
– ضریب انقباض بتن (جدول ۱)
در پروژه‌های مرمت و بازسازی به علت حذف پدیده انقباض این ضریب حذف می‌شود.
| جدول ۱ ـ ضرایب انقباض بتن | |
| مقاومت غیرمستقیم (psi) | ضریب انقباض |
| (یا کمتر) ۳۰۰ ,/tr> | ۰.۰۰۰۸ |
| ۴۰۰ | ۰.۰۰۰۶ |
| ۵۰۰ | ۰.۰۰۰۴۵ |
| ۶۰۰ | ۰.۰۰۰۳۰ |
| ۷۰۰ | ۰.۰۰۰۲۰ |
| جدول ۲ـ ضرایب انبساط حرارتی | |
| (۶-۱۰/ ْF) ضرایب انبساط حرارتی برای سنگدانه | |
| کوارتز | ۶.۶ |
| ماسه سنگ | ۶.۵ |
| شن | ۶ |
| گرانیت | ۵.۳ |
| بازالت | ۴.۸ |
| سنگ آهک | ۳.۸ |
اگرچه برای فواصل بین درزها مقدار حداکثر ۱۵ فوت توصیه می شود ولی عوامل دیگری چون شرایط آب و هوایی و سختی بستر و ضخامت پوشش براین مقدار حداکثر فاصله که فراتر از آن باعث ایجاد ترک خوردگی در بتن و افزودنی بتن موجود در آن می شود، تأثیر دارند.
۶- خواص ماده درزگیر
۱-۶- توصیه ACI
مبحث ۵-۲-۴-۴ از ACI 302.1R در مورد درزگیری تصریح می کند که درزگیری برای تأمین اهداف زیر انجام می‌شود:
- ۱- مانع نفوذ آب به داخل بتن شود. این آب در فصول سرد یخ بسته و مشکلاتی پدید می‌آورد. همچنین باعث خوردگی فولاد می‌شود.
- ۲- بهبود عملکرد درز
- ۳- تسریع و تسهیل در تمیز کردن درز
ACI 302.1R توصیه می‌کنند که درزها در کف پوش های صنعتی که در معرض ترافیک چرخ‌های سنگین قرار دارند با مصالحی نظیر اپوکسی پر شوند. این مصالح باید تکیه‌گاه مناسبی برای درز بوده و در مقابل سایش مقاومت خوبی داشته باشند. لازم است مصالح پرکننده دارای سختی حداقل shore A 50 داشته باشند و کشش طولی آنها حداقل ۶% باشد. پرکردن درزها بین ۳ تا ۶ ماه پس از ساخت درز انجام می شود. درزهای الاستیک پیش ساخته (performed elastic) در مواقعی به کار می روند که درز در معرض ترافیک چرخ های سخت و کوچک قرار نداشته باشد.
۲-۶- شکل درز و خواص درزگیر بنا به توصیه FHWA
۱- هدف از کاربرد درزگیر جلوگیری از نفوذ آب و مصالح غیرقابل تراکم به داخل درز می‌باشد. اگر چه نتوان ورود آب را به طور کامل از بین برد، لازم است مقدار آن به حداقل برسد. نفوذ آب باعث تخریب درز می‌گردد. مصالح غیرقابل تراکم نیز از نزدیک شدن لبه درزها در حین انبساط دال جلوگیری کرده و به تخریب درز می‌انجامد.
۲- خواص ماده درزگیر، تأثیر بسزائی بر عملکرد درز خواهد شد. مواد درزگیر درجه بالا نظیر سیلیکون و درزگیرهای فشاری پیش ساخته برای درزگیری همه انواع درزها توصیه می‌شوند. از آنجا که این مصالح گرانتر هستند، طول عمر مفید بیشتری دارند.
۳- در مواردی که از سیلیکون به عنوان درزگیر استفاده می شود. یک ضریب شکل ۱:۲ توصیه می‌شود. حداکثر ضریب شکل نباید از نسبت ۱:۱ تجاوز نماید. برای نتایج بهتر، عرض حداقل درزگیر باید ۰/۲۵۰ تا ۰/۳۷۵ اینچ پایین تر از سطح پوشش نهایی باشد به نحوی که سطح درز در معرض سایش ترافیک عبوری قرار نگیرد. لازم است در زیر ماده درزگیر و در کف درز از یک میله تکیه گاهی استفاده شود تا ضریب شکل مناسب برای درزگیر حاصل گردد و در عین حال ماده درزگیر به کف درز نچسبد. این میله می‌تواند از جنس فوم پلی‌اورتان و دارای قطر تقریبی ۲۵ درصد بزرگتر از عرض درز باشد.
۴- وقتی از درزگیرهای فشاری پیش ساخته استفاده می‌شود، درز را باید به نحوی طراحی نمود که درزگیر همیشه دارای کرنشی معادل ۲۰ تا ۵۰ درصد باشد. سطح این ماده درزگیر لازم است ۰/۱۲۵ اینچ تا ۰/۳۷۵ اینچ پایین‌تر از سطح روکش نهایی باشد تا از ترافیک عبوری در امان باشد.
این مطلب ادامه دارد …
